هنرمندان - طلیعه کامران

طلیعه کامران

محدوده فعالیت :

نقاش

طلیعه کامران متولد 1309 است. پدر وی در عرصه موسیقی فعالیت داشت و مادرش نیز علاوه بر آشنایی با موسیقی، به هنر نقاشی می پرداخت. پدرش از دوستان حبیب سماعی بود و از حبیب خواست که به طلیعه کامران سنتور بیاموزد. سماعی از حدود سال‌های 1321 هر دو هفته به تعلیم طلیعه می‌پرداخت. او از سال های 1326 به تکمیل آموزه‌‌های سماعی نزد، مرتضی عبدالرسولی پرداخت. همچنین طلیعه کامران به فراگیری ضربی‌های قدیمی و همنوازی آنها با حسین تهرانی پرداخت.

حسین تهرانی او را با زنده‌یاد روح‌الله خالقی آشنا ساخت و بخشی از برنامه‌های کنسرت‌های انجمن موسیقی ملی را به همنوازی سنتور طلیعه کامران و ضرب حسین تهرانی اختصاص یافت. خالقی بعد‌ها محتوای برنامه همایون اجرای طلیعه کامران را ضبط کرد و به‌عنوان نمونه هنر بانوان موسیقیدان ایران، طی بازدید خود از روسیه، به آن کشور برد.
بنا به توصیه روح‌الله خالقی به طلیعه کامران، وی در اواخر دهه بیست به آموختن خط نت نزد روح‌الله خالقی و تکمیل آن نزد ابوالحسن صبا پرداخت. پس از آموختن نت بود که طلیعه کامران، بخشی از آموخته‌های خود از حبیب سماعی، شامل دستگاه‌ها و آوازهای شور، ابوعطا، اصفهان و چهارگاه را در حدود سال‌های 35-1334 به خط نت نگاشت که کتاب "بخش‌هایی از ردیف حبیب سماعی به روایت طلیعه کامران" ماحصل آنهاست.
طلیعه کامران همچنین نقاشی پرسابقه است. اولین نمایشگاه انفرادی خود را در سال 1347 در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار کرده و تاکنون یازده نمایشگاه انفرادی داشته و در 42 نمایشگاه گروهی در ایران و خارج از ایران شرکت داشته است.
او که از سنت نقاشی شاگردان کمال‌الملک پیروی می‌کردم در اواخر دهه 30 با سفر به پاریس و رم (دو پایتخت هنری جهان و آشنایی با شکوه ریاضی مهم‌ترین استاد دانشکده هنرهای زیبا در جوانی سمت‌وسویی دیگری به به ذهنیت هنری داد. او، نیز چون دیگر نقاشان برآمده از دانشگاه هنرهای زیبا، به سفارش و تأکید و تشویق شکوه ریاضی، شیوه کلا‌سیک در نقاشی را رها کرد و در نیمه دوم دهه 40، به طور کلی، از ذهنیت سنتی برید و از پی دریافت معرفت آثار نقاشانی چون بهمن محصص، حسین زنده‌رودی، فرامرز پیل‌آرام و سهراب سپهری به دریافت‌های تازه‌ای دست یافت.
او یکی از بهترین طراحان برآمده از دانشکده هنرهای زیبا است. بیشتر از آن که نقاش باشد، طراحی چیره‌دست است. علا‌قه وی به سیاه‌قلم و طراحی از همان ابتدا تاکنون باعث شد، همیشه و در هر نمایشگاهی از نقاشی‌های خود، چند طرح نیز به نمایش بگذارد.

او، در نخستین حضور خود در سومین بی‌ینال تهران در 1341، چند طراحی گواش به نمایش گذاشت و بعد با مرکب رنگی و رنگ‌های ماشینی نیز کار کرد؛ اما اهم آثار وی، به علت کار در شرایط آبستره، با اکریلیک است. هرچند از همین سال خود را به عنوان نقاش نشان داد؛ اما شروع کار حرفه‌ای او، به زعم تاریخ هنر نوگرای ایران، از 1347 و از اولین نمایشگاه وی در تالا‌ر دانشکده هنرهای زیبا پیگیری می‌شود.
کامران، هرچند از کپی کردن منظره و کشیدن اندام شروع کرد و بعد خود را نقاشی آبستره شناساند، اما حقیقت آن که او را بیشتر به علت حضور تأثیرگزار در دهه 50، که شروع، اوج و افول پاپ‌آرت در ایران است به عنوان یکی از نقاشان پاپ‌آرت می‌شناسند.

نمایشگاه موفق او در گالری سیحون، در آن دهه، یکی از بهترین نمایشگاه‌های پاپ‌آرت در ایران بود. دکامران بعدتر و پس از انقلا‌ب اسلامی با ایجاد سکون و خلوت کردن آثارش، انشعاب خود را از پاپ‌آرت نشان داد و کمی بعدتر اصلا‌ً پاپ‌آرت بودن خود را نیز انکار کرد.

طلیعه کامران، مهرنوش شریعت‌پناهی و لیلی متین‌دفتری، در دهه‌های 40 و 50 از مهمترین نقاشان زن ایران محسوب می‌شدند.
طلیعه کامران نوازنده پیشکسوت سنتور، شاعر و نقاش ۲۴ اسفندماه 1395 به‌علت نارسایی کلیه در بیمارستان بستری شد و درگذشت.