به گزارش تجسمی آنلاین، در توضیحات نمایشگاه "مغاک" آمده است:
عکاسی مستند اجتماعی با سویه ی متعهد به نجات، یکی از دشوارترین هاست. بر روی لبه ی تیزی حرکت خواهد کرد که هر آن ممکن است بدل به ضد خودش شود. اهمیتِ موضوع در این پرسش است که چطور می توان به هیولا و وضعیتی هیولایی نزدیک شد بی اینکه مسخ شوی؟ یا چطور می توان به نمایش آن دست زد بی اینکه خود بخشی از نمایش شوی؟
عموما کنشِ دیده ورانه را در این نوع عکاسی کافی نمی دانند چرا که فعلیّت فعال و مددکار اجتماعی را با مشاهده گری و ثبتِ مستند اجتماعی (خصوصا در مهلکه و هنگامه) یکی می دانند. عکاسی مستند اجتماعی (و خبری) از لحاظ اخلاقِ عمومی به طور مداوم در مظان حکم و اتهام است. بالقوه باید تعهدی ناجیانه به سوژه و عناصری داشته باشد که ثبت کرده است. این باید را هم خود عکاس با انتخاب این ژانر و محتوای یاری جویانه ی آن و هم مخاطب به دلیل تالمات و تاثراتش از محتوای این نوع عکس، تا حدودی پذیرفته اند اما حدود و محتوای آن بسیار متغیر و دامنه دار است.
«گفتگو با مغاک» روایتی است مستند از دنیای افتاده گان. مردمانی گرفتار در مغاک.
این دو نمایشگاه تا ۲ آبان ماه همه روزه از ساعت ۱۱ الی ۲۰ دایر خواهد بود و علاقمندان جهت بازدید از آثار میتوانند به نشانی خیابان کریمخان، روبروی ایرانشهر، پلاک ۸۹، خانه فرهنگ و هنر گویا مراجعه نمایند.
کورههای آجرپزخانه محمود آباد
در جنوب شرق تهران، در مسیر جاده تهران مشهد و پشت خاورشهر واقع شده است. محمودآباد نام روستایی بوده در آن منطقه که با بناشدن کورههای آجرپزی در مرکزیت و اطراف آن، به کلی بافت روستایی خودش را از دست داده است.
قدمت کورههای ستون آجری این منطقه به دهه ۳۰ و ۴۰ شمسی بر میگردد. در آن سالها، در تهران ۱۳۰ کوره مرتفع هوفمان در کنار جاده شهرری، علی آباد، اسماعیل آباد و هاشم آباد وجود داشته که به دلیل دود زیاد باید به شرق تهران (محمود آباد و خاتون آباد و حومه شاتره و چهاردانگه) منتقل میشدند.
فعالیت و تولید این کورهها، بعد از انقلاب ۵۷ رفته رفته از رونق افتاد و بسیاری از کورههای نقاط مختلف تهران و ایران در یکی دو دهه اخیر به دلیل عدم رقابت پذیریشان با خشتهای صنعتی به تعطیلی کشیده شدند. در منطقه محمودآباد و شمسآباد نیز از مجموع چهل و چند کورهای که وجود دارد کمتر از ده کوره با تولید کم و دستمزدهای کارگری ناچیز فعال میباشند و مابقی یا متروکه شدهاند و در انتظار تخریباند یا توسط کارفرما به عنوان کمپهایی برای سکونت به مهاجرین افغانستانی و ایرانی اجاره داده می شوند.
این منطقه به دلیل مجاورت و نزدیکیاش با کارخانههای گچ، خاک، سیمان و همچنین محلهای دفن و آتش زدن زباله از نظر خاک، آب و هوا آلوده بوده خصوصاً برای کودکان و سالمندان بسیار خطرناک است.
در حال حاضر حدود ۲۰۰ خانواده ایرانی (عموماً مهاجرینی از خراسان و تربت جام) و افغانستانی ساکن این کورهها هستند. تعداد محدودی از آنها در کورههایی که در آن منطقه فعال هستند کار میکنند و مابقی کوره ها را به عنوان محل زندگی انتخاب کردهاند و محل کارشان بیرون کورهها و مناطق اطراف است. تعداد ساکنین کورهها مدام در نوسان است خصوصاً در فصل تابستان تعدادی کارگر فصلی همراه با خانواده به این جمعیت اضافه میشود و نزدیک بازگشایی مدارس کورهها را ترک کرده به شهر خود بر میگردند. اخیراً بر دیوارهای این منطقه اخطارهای تاریخدار شهرداری دیده میشود که خبر از تخریب این مناطق و احداث شهرک صنعتی میدهد بی آنکه تدابیری برای انتقال و اسکان خانوادههای ساکن این مناطق اندیشیده شده باشد. از طرف دیگر ستونهای آجری دودکش این کورهها قدمت هشتاد ساله دارند و به نوعی بخش تاریخی و مهمی از بافت و میراث فرهنگی تهران محسوب میشود. یکی از مهمترین جنبشهای اعتراض کارگری برای افزایش دستمزد و به نوعی خونینترین قیام کارگری تاریخ معاصر ایران در دهه ۱۳۳۰ که منجر به کشته شدن ۵۰ کارگر کوره پزخانه شد در همین مناطق اتفاق افتاده است.
در ماههای اخیر ستونهای آجری یکی دو کوره در این منطقه توسط بولدوزرهای شهرداری تخریب شده است.
مشکلات ساکنین کوره های محمود آباد
ساکنین کوره ها، عموماً با مشکلات معیشتی، آموزشی و بهداشتی دست به گریبان هستند. با اینکه بسیاری از مردها شاغلند اما به دلیل درآمد محدود و ناچیزی که دارند ساکن این مناطق شدهاند تا با پرداخت مبالغ کمتر (حدود یک میلیون ودیعه و صد هزار تومان اجاره) بتوانند از هزینههای زندگی بکاهند. تنها مدرسه آن منطقه، در خاورشهر بوده و یک مهدکودک یک اتاقه نیز در محمودآباد فعال است که به گفته اهالی، محدودیتهایی برای آموزش و پذیرش کودکان افغان دارند.
شایع ترین بیماریها در بین ساکنین این مناطق، مشکلات درد مفاصل، بیماریهای عفونی و پوستی است.
تعدادی از زنان ساکن کورهها با فعالیتهایی مثل قالیبافی، قلاب بافی، گلدوزی و عروسک سازی، درآمدی محدود و جزیی دارند اما کافی و فراگیر نیست.
در طول چند دهه گذشته گزارشها و خبرهای فراوانی توسط رسانهها از این مناطق منتشر شده است و افراد وگروهها و موسسات خیریه فراوانی در این مناطق فعال بودهاند و تا حدی به صورت مستمر در بهبود مقطعی وضعیت بهداشت و معیشتشان اثرگذار بوده اند. از جمله توزیع دورهای مواد غذایی و پوشاک، بردن پزشک بر سر کورهها و ویزیت در محل و غیرو. یک موسسه خیریه هم در خاورشهر مستقر است که به صورت محلی و از نزدیک در ارتباط با این خانوادهها بوده و با حمایت خیرین و کمکهای مردمی، خدمات معیشتی، بهداشتی و آموزشی محدودی را به ساکنان کورهها ارائه می کند.
اما واقعیت این است که ساماندهی و بهبود شرایط این منطقه به صورت ریشهای و ماندگار نیاز به حمایت جدی دولت و حکومت دارد. تخریب این مناطق و بیرون راندن خانوادههای ساکن، به بدتر شدن اوضاع این خانوادهها خواهد انجامید.
کودکان ساکن کورههای آجرپزخانه محمودآباد
در کورههای محمودآباد تهران، حدود ۴۰۰ کودک و نوجوان بین ۵ تا ۱۷ سال زندگی میکنند که از کمترین امکانات آموزشی، بهداشتی و تفریحی برخوردارند و نیازمند حمایتهای آموزشی و پرورشی هستند.
گروه هوای تازه امروز در ادامه فعالیتهای خود با هدف دیده شدن و نمایش آثار هنری و خلاقه این کودکان از تابستان ۱۳۹۶ اقدام به توزیع لوازمالتحریر، وسایل نقاشی و مقواهای مخصوص بین کودکان ساکن این مناطق کرد. پس از جمعآوری آثار، در دو مرحله اقدام به نمایش و فروش نقاشیهای این کودکان کردیم. ابتدا در کانالی تلگرامی و پسج اینستاگرامی تحت عنوان گالری آثار هنری کودکان کار و حاشیهنشین به صورت مجازی، نقاشیهایشان را به فروش رساندیم. سپس در مرحله بعدی آثاری با درجه کیفی و هنری بالاتر (به تشخیص مدرسان نقاشی کودکان و روانشناسان کودک که از اعضای گروه هستند) را به صورت فیزیکال بر دیوار گالریها نمایش میدهیم و به فروش می رسانیم.
نمایشگاه اول این آثار با همکاری موسسه خوانش تحت عنوان «با خاک و از آفتاب» اولین نمایشگاه نقاشی کودکان کار و حاشیه نشین در تاریخ ۲۷ آبان تا ۳ آذر ۱۳۹۶ در محل این موسسه برگزار شد.
نمایشگاه دوم این آثار با همکاری خانه هنرمندان ایران تحت عنوان «نهر و نهال» دومین نمایشگاه نقاشی کودکان کار و حاشیه نشین در تاریخ ۲۱ تا ۳۱ اردیبهشت کاه ۱۳۹۷ در گالری پاییز برگزار شد.
نمایشگاه سوم این آثار با همکاری خانه هنر کژوآرت تحت عنوان «با خاک و از آفتاب» سومین نمایشگاه نقاشی کودکان کار و حاشیه نشین در تاریخ ۳ تا ۲۰ اسفند ۱۳۹۷در محل این موسسه برگزار شد.
امیدواریم با ادامه و گسترش این حرکت، در دیده شدن این کودکان و ایجاد حس اعتماد و همدلی اجتماعی میان این طیف و بطن جامعه موثر باشیم.
گروه هوای تازه امروز
گالری آثار هنری کودکان کار و حاشیه نشین